İnme vakalarında erken müdahale için belirtileri tanıyın

İnme geçiren bir kişiye acil müdahalenin hayati önem taşıdığına dikkat çeken Nöroloji Uzmanı Dr. Burçak Ekinci Evci, "Eğer bir kişinin yüzünde tek taraflı kayma varsa; gülümser gibi yapmasını söyleyin. Sağ veya sol kolda-bacakta güçsüzlük, hareketsizlik varsa, iki kolunu birden kaldırmasını isteyin. Bunları yapamıyorsa, bu durum kişinin inme geçirdiğine işaret edebilir" dedi.

Pendik Medipol Üniversite Hastanesi Nöroloji Bölümünden Uzm. Dr. Burçak Ekinci Evci, 10 Mayıs Dünya İnme Günü kapsamında önemli açıklamalarda bulundu. Dr. Evci, Türkiye'de de en sık görülen akut nörolojik hastalık olan inmeye ilişkin "Ülkemizde ölüm nedenleri arasında ikinci sırada bulunuyor. Son 3 yılda (2015-2018 yılları) açıklanan TUİK raporlarına göre Türkiye'de beyin damar hastalıkları nedeniyle hayatını kaybeden kişilerin sayısı 35 bin- 40 bin arasında değişiyor ve yıllar içinde de artıyor" dedi.

Dr. Evci, şöyle devam etti: "Dünya Sağlık Örgütü tanımlamasına göre inme; vasküler nedenler dışında görünür bir neden olmaksızın, fokal serebral fonksiyon kaybına ait belirti ve bulguların hızla yerleşmesi ile karakterize klinik bir sendromdur. DSÖ'ye göre her yıl 17 milyon kişi inme geçiriyor ve 6 milyon kişi inme nedeniyle hayatını kaybediyor. Kısacası yeni raporlara göre her 2 saniyede bir kişi inme geçiriyor. Ayrıca 5 milyon kişi kalıcı olarak sakat kalıyor ve bu da inmeyi ikinci en yaygın ölüm nedeni ve sakatlığın önemli bir nedeni haline getiriyor."

İNMENİN 3 FARKLI ÇEŞİDİ VAR
İnmenin yani felcin 3 çeşidi olduğunu belirten Dr. Evci, şu şekilde açıkladı: "İskemik inme, beyin damarında oluşan pıhtı sonucu, beyne giden kan akımının azalması veya durması ile oluşur. İnmelerin yüzde 85'i bu gruba girer. Hemorajik inme ise beyin damarlarının yırtılması sonucu, beyin dokusu veya beyni çevreleyen zarlar içinde oluşan kanamanın neden olduğu inme türüdür. Geçici İskemik Atak (TIA) da beyindeki kan akımının geçici ve kısa süreli olarak kesilmesi sonucu oluşur. Gelecek bir inmenin habercisi olabildiği gibi kalpte darlık veya pıhtı olan bir damarı da işaret edebilir. Oluşan bulguların en geç 24 saat içinde geçtiği bir durumdur. Yapılan bilimsel araştırmalara göre; geçici iskemik atak yaşayan her 3 kişiden birinde 1 yıl içinde yeni bir iskemik inme oluşmaktadır."

YÜZDE KAYMA VARSA GÜLÜMSEMESİNİ İSTEYİN

Dr. Evci, inmeye neden olan risk faktörlerini ise şöyle sıraladı: "Yüksek kan basıncı yani hipertansiyon, yüksek kolesterol, diyabet, kilo fazlalığı ve sigara kullanımı inme geçirme riskini artırıyor. İnme geçirenlerde yüz, kol ve bacaklarda, özellikle vücudun yarısında ani uyuşma veya kuvvet kaybı yaşanır. Ayrıca ani bilinç bulanıklığı, konuşma veya konuşulanları anlama güçlüğü, çift görme veya görmede kayıp şeklinde ani görme bozukluğu, ani yürüme güçlüğü, dengesizlik, sersemlik hali ve nedeni bilinmeyen ani baş ağrısı da meydana gelebilir. Eğer bir kişinin inme geçirdiğini fark ederseniz, mesela yüzde tek taraflı kayma varsa; kişiye gülümser gibi yapmasını söyleyin. Sağ veya sol kolda-bacakta güçsüzlük ve hareketsizlik varsa, iki kolunu birden kaldırmasını isteyin. Konuşması farklılaştıysa anlaşılamıyorsa söylediğiniz bir cümleyi tekrar ettirin. Bunlardan herhangi birini yapamıyorsa, bu durum kişinin inme geçirdiğine işaret edebilir"

GEÇ MÜDAHALE VE YANLIŞ TEDAVİYE DİKKAT

İnmenin acil ve bilinçli müdahale gerektiren bir durum olduğuna dikkat çeken Dr. Evci, yapılması gerekenleri şöyle açıkladı: "İnme tedavisinde geç müdahale kadar, yanlış uygulamalar da hastalığın beyinde yarattığı hasarı arttırabilir. İnme geçiren hasta için ev koşullarında yapılabilecek bir şey yoktur. İnme belirtilerini tanımak ve vakit kaybetmeksizin solunumu rahat sürdürebileceği bir pozisyonda uygun sağlık kurumuna başvurmak inme sonrası kalacak sakatlıkların en aza indirilmesinde büyük öneme sahiptir. İlk 3 saat tıkanan damara müdahale edebilmek açısından kritik önemdedir. Bu hastalara en kısa sürede, tıkanan damarın açılması için hemen tedaviye başlanmalıdır. Böylece beyin hasarı en alt seviyede tutulabilir ve hatta hasarsız bir sonuç elde edilebilir."

KAN BASINCINIZI KONTROL ALTINDA TUTUN

Dr. Evci, inme riskini azaltmak için yapılması gerekenlere ilişkin şu bilgileri verdi: "Yüksek kan basıncı inme açısından en önemli risk faktörüdür. Kan basıncınızı bilmiyorsanız ölçtürün. Kan basıncınız yüksek ve tedavi altındaysanız kontrollerinizi aksatmayın. Atrial fibrilasyon, kalp içinde pıhtı oluşumuna yol açabilir. Atrial fibrilasyonunuz varsa tedavinizi aksatmayın. Sigarayı bırakın. Sigara içenlerin içmeyenlere göre inme riski 2-3 kat daha yüksektir. Yoğun alkol tüketiminden kaçının. Yüksek kolesterol inme riskini artırır. Diyet, egzersiz ve kullanıyorsanız ilacınızı aksatmayın. Diyabetik bir hastaysanız doktorunuzun yaşam biçiminiz, diyetiniz ve almanız gereken ilaçlar konusundaki önerilerini yerine getirin. Egzersiz yapmayı bir yaşam biçimi haline getirin. Az tuzlu, doymuş yağdan fakir diyete alışın."
DHA