Diyarbakır'da salgın sonrası başlayacak kazılar, tarihi değiştirebilir

DİYARBAKIR'ın Çınar ilçesinde bulunan UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ndeki tarihi Zerzevan Kalesi'nde koronavirüs salgını nedeniyle kazı çalışmaları başlatılamadı. Dicle Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi ve Zerzevan Kalesi Kazı Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, koronavirüs salgınından sonra yapılacak kazılarda birçok yeni yapıyı ortaya çıkarmayı hedeflediklerini belirterek, "Her yıl yeni bir şey ortaya çıkıyor. Belki tarihi yeniden değiştirecek yapılar ortaya çıkarabiliriz. Zerzevan'da bir yerde üst, bir yerde de alt şehri var" dedi.
Çınar ilçesine 13 kilometre mesafede bulunan, 124 metre yükseklikteki kayalık tepenin üzerine kurulu olan Roma döneminde askeri garnizon olarak kullanılan Zerzevan Kalesi'nde yapılan kazılarda, Mithras Tapınağı, kiliseler, villalar, gizli geçitler, su sarnıçları, kaya mezarları ve su kanalları ortaya çıkarıldı. Geçen günlerde de UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alınan kalede yapılan kazı çalışmalarına koronavirüs salgını nedeniyle ara verildi.
Dicle Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Kazı Heyeti Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, salgın geçtikten sonra kazı ve restorasyon çalışmalarına başlayacaklarını söyledi.
Zerzevan Kalesi'nde ilk defa 2014 yılında kazı çalışmalarına başladıklarını anlatan Coşkun, Zerzevan'ı el değmemiş olarak gördüklerini ifade etti. Coşkun, kazı çalışmaları yaptıkları her süreçte yeni yapılar keşfettiklerini belirterek, geçen yıl yapılan kazıda Asurlular dönemine ait eserler bulduklarını aktardı. 
'HER YIL YENİ BİR ŞEY ORTAYA ÇIKTI'
Yapılan kazılarda her yıl yeni bir eserin ortaya çıkarıldığını kaydeden Coşkun, "Kazı çalışmamızda Mithras Tapınağı ortaya çıktı. Tapınağın ortaya çıkması dünya için önemli bir gelişmeydi. Çünkü dünyanın hem en iyi korunmuş tapınaklarından birisi, hem de Roma'nın doğu sınırındaki ilk tapınağı ve başlangıç noktasıydı. Bununla birlikte birçok yeni yapılar ortaya çıkardık. Koronavirüs salgını nedeniyle çalışmalara ara vermek zorunda kaldık. Fakat kazı için hazırlıklarımızı sürdürüyoruz. Koronavirüs salgını bittikten sonra hazırlıklarımız da tamamlanmış olacak, ardından kazı ve restorasyon çalışmaları devam edecek. Zerzevan Kalesi'nde her yıl yeni bir bulguya rastlıyoruz" diye konuştu.
'BELKİ TARİHİ YENİDEN DEĞİŞTİRECEK'
Zerzevan Kalesi'nde bir yerde üst, bir yerde de alt şehrin olduğunu anlatan Coşkun, şunları söyledi:
"Birçok yeni yapı ortaya çıkaracağız. Mesela yönetim binasını, sur hattını kazmayı planlıyoruz. Sur hattıyla birlikte surlarla bağlantılı cadde ve sokaklarda çalışmalar yürüteceğiz. Birçok yeni yapı ortaya çıkarılacak. Hem yer altında, hem de yer üstünde. Aslında birçok yeniliğe açık olacak burası. Zerzevan Kalesi'nde her yıl yeni bir keşif, yeni bir tarih, yeni bir bilgi ve birçok konuya açık olduğunu söyleyebiliriz. Zerzevan Kalesi hem Asur dönemi, hem Roma İmparatorluğu dönemini değiştirdi. Tabi bu çalışmalar ilerledikçe birçok belki yenilik ortaya çıkacak. Belki tarihi tekrar yeniden değiştirecek. Çünkü buradaki çalışmalar çok yeni ve ilk defa yapıldığı için yeni her şey beklenebilir buradan."
DHA